به گزارش پایگاه خبری تحلیلی افق سناباد “بسیاری از افراد تصور میکنند که رادارها فقط یک ابزار نظامی هستند یا فقط برای ردیابی هواپیماها کاربرد دارند. این در حالی است که فناوری رادار، بخشی حیاتی از صنایع حملونقل، هوافضا، فناوری وسایل خودران و حتی در بسیاری از دیگر بخشها نظیر اقلیمشناسی به شمار میآیند.
واژه رادار در زبان انگلیسی، در حقیقت مخفف این عبارت است: Radio Detection And Ranging و معنای آن میشود ردیابی و شناسایی محدوده از طریق امواج رادیویی. این ابزارها میتوانند از یکسو، کاربرد نظامی داشته باشند، برای مثال برای رهگیری موشک و شناسایی ریزپرندهها کاربرد دارند. همچنین در سامانههای پدافند هوایی به کار میروند. با این حال، کاربردهای غیر نظامی هم دارند. مثلا برای کنترل ترافیک هوایی، کشتیرانی، خودروهای خودران، بررسی آبوهوا و نقشهبرداری از رادارها استفاده میشود.
چشم در آسمانها
در دنیای مدرن، برخورداری از رادارهای پیشرفته یعنی برخورداری از چشمی تیزبین در آسمانها! این وسیله از طریق امواج رادیویی میتوانند اشیا، هواپیماها، موشکها، کشتیها و حتی طوفان و در مواردی افراد را رهگیری و شناسایی کند. به این ترتیب کاربرد رادارها، فراتر از موارد نظامی و جنگی است.
کشورها به مرور فهمیدند که باید فناوری راداری خود را توسعه دهند. به این ترتیب، فناوری رادار هم به مرور توسعه پیدا کرد. در ابتدا رادارها فقط میتوانستند مسافت چیزی را بسنجند. این روزها، رادارها میتوانند کارهای بیشتری انجام دهند:
- تشخیص سرعت
- ردیابی چند هدفِ متحرک
- دستهبندی اشیا (مثلا تشخیص پهپاد در مقابل هواپیما یا سایر اشیای پرنده)
- پیشگیری از جمینگ و حملههای الکترونیکی
علاوه بر تمامی این مواردی که گفته شد، رادارهای امروزی به لطف توسعه فناوری میتوانند در شرایط وخیم آبوهوایی، مثلا در شرایط بارندگیها یا رعد و برق، همچنان به فعالیت خود ادامه دهند و اختلالی در عملکرد آنها ایجاد نمیشود.
نوآوری در خدمت فناوری رادار
تکامل فناوری راداری از مسیر نوآوریهای مختلف در این صنعت حاصل شده است. برای مثال، یکی از پیشرفتهترین نکات درباره رادارهای جدید این است که از آنتنهای ریز و مینیاتوری روی بدنه خود برخوردارند که نیازی به چرخیدن ندارد. در گذشته، رادارها برای شناسایی کل محیط اطراف خود، باید مدام میچرخیدند، اما در حال حاضر، با این فناوری جدید، میتوانند از طریق ارسال امواج، تمامی محیط اطراف خود را رصد کنند.
یکی دیگر از نوآوریهای جالب توجه در رابطه با رادارها، این است که قابلیت بهروزرسانی پیدا کردهاند. یعنی همانطور که میتوانید گوشیهای همراه هوشمند خود را بهروز کنید، این رادارها هم قابلیت بهروزرسانی دارند. از طرف دیگر، میتوانند با بهرهگیری از فناوریهای پیشرفته و هوش مصنوعی، هر چیزی را به خوبی تشخیص دهند و در نتیجه، چیزی را به اشتباه، اخطار نمیدهند. حتی رادارهای کوانتومی هم طراحی شدهاند که قابلیتهای مضاعف دارند و به این سادگی دچار اختلال نمیشوند.
کشورهای برتر
عمده کشورها با آگاهی از اهمیت فناوری رادارها، تلاش کردهاند این تکنولوژی را برای خود گسترش دهند. سه کشور در این زمینه حرف میزنند و توانستهاند نام خود را در زمینه فناوری راداری، در جهان بالا نگه دارند. در ادامه به این سه کشور پرداخته شده است:
۱٫ آمریکا
ایالات متحده آمریکا توانسته به پیشرفتهترین و توسعهیافتهترین رادارهای نظامی دست پیدا کند. این کشور، رادارها را برای جنگندهها طراحی کرده تا بتوانند حین پرواز و با سرعت بالا، هر چیزی را ردیابی و شناسایی کنند. شرکتهایی مانند ریتیون، لاکهید مارتین و نورثروپ گرومن در آمریکا پژوهشهای بسیاری در رابطه با فناوری راداری کردهاند و تلاش داشتهاند این تکنولوژی را توسعه دهند. نکات مهم در رابطه با رادارهای آمریکایی این است که از سیستمهای هوش مصنوعی برخوردارند و میتوانند به رادارهای فضایی متصل شوند.
۲٫ چین
چینیها سرمایهگذاریهای سنگینی در رابطه با رادارهای کوانتومی داشتهاند که جزو پیشرفتهترین رادارها در جهان به شمار میآیند. این رادارها میتوانند حتی موارد مخفی را شناسایی کنند و به این ترتیب، به تکنولوژیهای پیشرفتهای مجهز شدهاند. علاوه بر این، چین در زمینه رادارهای متصل به زمین و روی کشتی هم حرفهای زیادی برای گفتن دارد. این کشور، در حال حاضر جزو صادرکنندگان اصلی رادار به کشورهای خاورمیانه، آفریقا و آسیا به شمار میآید.
۳٫ روسیه
مهمترین پیشرفت روسها در زمینه فناوری راداری، دسترسی به رادارهای دوربرد است. این کشور از سیستمهای اس-۴۰۰ برخوردار است و توانسته سرمایهگذاریهای بسیاری در این زمینه داشته باشد. روسیه تمرکز خود را روی تولید رادارهای گذاشته که میتوانند ادوات جنگیِ مخفیشده را شناسایی کنند. در واقع، روسیه به دنبال تقویت قابلیت رادارهای خود در رابطه با تشخیص موارد مخفی است. این کشور از رادارها بهطور ویژه برای شناسایی موشکها در سیستمهای دفاعی خود بهره میگیرد.
به جز این سه کشور، بسیاری از دیگر کشورها از جمله ژاپن، آلمان و حتی بسیاری از کشورهای نوظهور نظیر سنگاپور، در تلاش هستند تا فناوری راداری خود را توسعه دهند. آنها میدانند که برخورداری از فناوری راداری، میتواند در موارد مختلف، از جنگ گرفته تا موارد روزمره، کاربرد داشته باشد، به همین دلیل بخشی از سرمایهگذاری خود را به توسعه این فناوری اختصاص دادهاند.
