به گزارش پایگاه خبری تحلیلی افق سناباد “ نشست تخصصی قاچاق سوخت با محوریت استان خراسان رضوی و با حضور دکتر احمدرضا اصغرپور ماسوله استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی پژوهشگر حوزۀ جامعه شناسی اقتصادی و شبیه سازی اجتماعی، مهندس محمدرضا فلفلانی مدیرعامل خانه همافزایی انرژی و آب تحلیلگر سیستمهای اقتصادی اجتماعی، دکتر علی مصطفوی ثانی عضو هیئت علمی گروه اقتصاد اسلامی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد و مهندس حسین بیرانوند کارشناس مبارزه با قاچاق سوخت شرکت پخش فراورده های نفتی در سالن جلسات خانه همافزایی انرژی و آب استان خراسان رضوی وبا مشارکت منطقه خراسان رضوی برگزار شد.
محمدرضا فلفلانی مدیرعامل خانه هم افزایی انرژی و آب دراین نشست تخصصی گفت: موضوع قاچاق سوخت ابعاد سیاسی، امنیتی و مسائل اجتماعی دارد که لایههای عمیق این پدیده شوم نیازمند واکاوی است. فلفلانی افزود: یکی از علل ریشهای این موضوع اختلاف قیمت بین سوخت در داخل کشور با خارج از مرزهاست که تقریباً اختلافی حدود ۲۰ برابر قیمت وجود دارد. از جمله علل دیگر می توان به نظام ناکارآمد توزیع یارانه، نبود اشتغال مناسب و پایدارو هزینه کرد آگاهانه دولت برای حفظ جمعیت نواحی مرزی اشاره کرد که نشان میدهد موارد اجتماعی به مراتب از موضوعات اقتصادی در این مسئله تاثیرگذارترمی باشند. وی ادامه داد: در حوزه بنزین سه دهک پردرآمد جامعه ما بیش از ۵۰ درصد یارانه بنزین و سه دهک کم درآمد، بسیار عدد پایینتری را دریافت میکنند و این مسئله نشان دهنده این است که نظام توزیع فعلی در حوزه بنزین بسیار ناکارآمد می باشد و نیازمند بررسی وتغییر است.
وی در ادامه گفت: یکی از نتایج کنترل دولتی قیمتها میتواند بروز پدیده قاچاق و بازار سیاه باشد و این چرخه بر روی کسری بودجه و زیاندهشدن شرکتهای دولتی و زیرساختی اثرگذار میشود.
علی مصطفوی ثانی استاد گروه اقتصاد اسلامی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد در این نشست بااشاره به اثراتاقتصادی بحث قاچاق وقدمت ۶۰ ساله معضل قیمت گذاری سوخت ، بابیان اینکه هیچکدام از نظامهای قیمتگذاری در سالهای اخیر نتوانسته آنطور که باید جلوی مصرف بی رویه وقاچاق را بگیرند گفت: افزایش قیمت بنزین توسط دولت نتوانست مصرف را کنترل کند اما برعکس با مداخلات غیرقیمتی، بالاخص اجرای نظام سهمیه بندی وکارت سوخت برای اولین بارمصرف بنزین به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کرد که این امربرلزوم توجه به برنامه ریزیهای غیراقتصادی برای کنترل قاچاق سوخت صحه می گذارد.
مصطفوی ثانی ادامه داد: از آنجایی که دولتها هیچگاه راهکارهای دقیقی برای توسعه در بخشهای مختلف نداشتهاند همیشه انرژی ارزان به عنوان یک پیمان اجتماعی بین دولت وجامعه مطرح بوده وبرگ برنده دولت به شمار آمده است تاجایی که در مناطق حاشیهای که هیچ راهکار توسعه بلند مدتی وجود نداشته و با وجود چالشهای مختلف آب و هوایی و امنیتی، مسیرهای درآمدزایی مشروع برای مردم موجود نبوده است از ابزار سوخت ارزان و فروش در آن طرف مرز به عنوان راهکار برای تثبیت جمعیت و ایجاد درآمد پایدار برای مردم استفاده شده است.
وی خاطر نشان کرد بهترین راه مشارکت دادن مردم در رفع پدیده قاچاق آن است که ایشان منافع ناشی از آن را در بهبود شرایط زندگی خود حس نمایند همچنین کنترل وکشف مسیر قاچاق از مبدا تولید تا مقصد را بسیار لازم دانسته و راهکار نوآورانه دولت قبل در کنترل قاچاق آرد برای کنترل قاچاق سوخت را با توجه به اینکه کلیه زیرساختهای لازم از قبل فراهم است بهترین روش ضرب الاجلی با توجه به شرایط حاضر وقاچاق روزانه تا ۳۰ میلیون لیترانواع فرآورده نفتی مایع دانست.
حسین بیرانوند کارشناس مبارزه با قاچاق سوخت شرکت پخش فراورده های نفتی در این نشست با بیان اینکه قاچاق به باز تولید خود میانجامد، گفت: این پدیده فعالیت اقتصادی سالم را تهدید میکند وی با اشاره به اینکه قاچاق فرصتسوزی است، ادامه داد: قاچاق فرصت رشد و توسعه فردی و اجتماعی را از افراد و جوامع درگیر سلب میکند. بیرانوند افزود: اگرچه مطالعه دقیقی بر شبکههای قاچاق صورت نگرفته اما شاید بتوان آن را با فعالیتهای سوداگرانه ای همانند شرکتهای هرمی یا بورس که شمار زیادی در آن متضرر میشوند و نفع حداکثری برای اقلیت را به دنبال خواهد داشت مقایسه کرد.
اصغرپوراستاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد دراین نشست با اشاره به غیر خطی بودن وغیر قابل پیش بینی بودن نظامهای اجتماعی، اظهار کرد: قبل از اتخاذ هرگونه تصمیم وبرنامه ریزی در خصوص قاچاق سوخت بایسته است با احتیاط و محافظه کارانه عمل نمود واجرای طرحهای پایلوت حتی با زمانبری بالا را با مد نظر قراردادن نگرشهای کلان به خرد و خرد به کلان ودرنظر گرفتن تاثیر ساختارهای اجتماعی بر قاچاق وهمچنین خرد به کلان ومحاسبه عوامل بهبود دهنده شرایط و همچنین کار اصولی بر خرده فرهنگهای قاچاق سوخت اجرا نموده، سپس محتاطانه نسبت به تغییرروند قاچاق اقدام نمود چرا که ایجادهر گونه تغییردر ساختارهای خرد وکلان اجتماع ، مستلزم پرداخت هزینه های بالایی خواهد بود.
در ادامه اساتید حاضر در جلسه به سوالات وابهامات شرکت کنندگان در نشست پاسخ دادند
